IBM maximaliseert aandeelhouderswaarde! Vooruitgang?
Want ooit was het ook bij IBM zo dat ‘balancing profits between the well-being of employees and the nation’s interest is a necessary duty for companies. ….. We acknowledge our obligation as a business institution to help improve the quality of the society we are part of” .
De laatste jaren kan ik uit persoonlijke observatie melden dat dit (helaas) niet meer zo is. ‘Maximizing shareholder value’ is de enige drijfveer van Wall Street en bedrijven als IBM. Of zoals de huidige CEO het stelt in het 2012 jaarverslag: “IBM needs to deliver long-term value and performance for all key IBM stakeholders — investors, clients, employees and society.”
De meetlat? ‘Nearly doubling earnings per share, to $20.’
Wel duidelijk! Toch?
Ondertussen werken in Endicott (waar IBM ooit ontstond ruim 100 jaar terug) nog maar 700 mensen voor IBM, waar het er ooit meer dan 10.000 waren. Vooruitgang?
Dit was dit de koersontwikkeling van IBM, dus Wall Street kan tevreden zijn.
Happy Workers

Wij wisten het al veel langer en schreven er hier al vaker over, maar gelukkige medewerkers leveren het bedrijf duurzaam meer resultaat op. Als je van 1984 tot en met 2009 kijkt naar de Fortune 100 ‘Best Companies to Work for in America’ en je vergelijkt de ontwikkeling van hun aandeelhouderswaarde met die van andere bedrijven (niet in diezelfde Top 100), dan scoren deze ’best places to work’ 3,5% beter per jaar op aandeelhouderswaarde-groei (gemiddeld gedurende 25 jaar op rij!). Dat onderzocht Alex Edmans van Pennsylvania Universiteit (zie hier).
Dus zelfs aandeelhouders zouden moeten schreeuwen tegen CEO’s ‘employees first’, dan klanten en dan pas wij, de aandeelhouders. Voor iedereeen de win-win; puur eigenbelang van aandeelhouders.
Helaas zijn aandeelhouders vaker speculanten dan wat anders, hebben ze een horizon van (at best) één kwartaal en het gaat het rapport over een periode van 25 jaar. Lastig!
Als amateurs gaan beleggen
Wat gebeurt er als je acht doodgewone mensen een miljoen dollar geeft, een korte maar intensieve training en twee maanden de tijd om hun eigen hedge fund(beleggingsfonds) te runnen. De Nederlander Lex van Dam stelde uit eigen zak een miljoen dollar beschikbaar voor het door hem bedachte televisieprogramma dat werd uitgezonden door de BBC. Niemand had echter de financiële crisis voorzien die er aan kwam toen de kanidaten werden geselecteerd in het voorjaar van 2008.
Nu te zien via YouTube en hier alvast deel 1:
Beursanalisten en kansberekening

Kun je beter gewoon ‘kop - munt’ doen.
Uit een onderzoek van het Amerikaanse bureau Bloomberg blijkt dat de meeste analisten er in minstens 75 procent van de gevallen naast zit met het advies om te kopen, verkopen of een aandeel te houden. Het onderzoek werd gedaan onder 2.500 analisten wereldwijd bij 77 instellingen tussen begin 2008 en juli 2010. De beste voorspellers in de financiële wereld zitten bij Goldman Sachs.
Of eigenlijk, de minst slechte.

Investeer niet in aandelen!

Daardoor stuitte ik onbedoeld op wat historische informatie van het beursfonds en ‘ontdekte’ dat het in 1987 naar de beurs was gegaan tegen een uitgiftekoers van fl.29,- (dat is zo’n €13,15); vandaag sloot datzelfde bedrijf op €4,43!
Als je in 1987 je €13,15 in een staatslening had gestoken, had je nu zo’n €32 gehad. Had je je geld in dat bedrijf gestoken, was je zo’n 75% slechter uitgekomen en dat terwijl de omzet in die tijd ver-DRIEHONDERD-voudigde en de winst ook spectaculair steeg.
Dit bewijst mijns inziens de lariekoek van beurskoerzen, maar ook de oliedommerigheid van aandeelhouders.
Wat ik dan zuur vind is dat in zo’n bedrijf de aandeelhouders altijd bovenaan het rijtje staan en werknemers steevast op de laatste plaats (met de klant daartussen). Ik blijf dromen van een Nederlandse Herb Kelleher:
Zou mijn vriend ook hierom (net als ikzelf) zijn weggegaan? Well done Tom!
Weg met het Beursbengeltje!

Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Pieter-Jan Bezemer, die aanstaande vrijdag promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam met zijn proefschrift ‘Diffusion of Corporate Governance Beliefs’. Hiermee onderschrijft hij in dit promotieonderzoek de maatschappelijke kritiek op het Angelsaksische economische model, gebaseerd op marktwerking. Bezemer laat in zijn onderzoek zien dat het Angelsaksische model in Nederland fors aan populariteit heeft gewonnen. Waar in 1992 slechts 13 procent van de top-100 beursgenoteerde bedrijven aandeelhouderswaarde of een equivalent hiervan benadrukte in het jaarverslag, is dit percentage in 2006 gestegen naar 74 procent. Tegelijkertijd constateert Bezemer dat het hanteren van aandeelhouderswaardeoriëntatie in de Nederlandse poldercontext juist een negatieve invloed heeft op de financiële prestaties van een bedrijf.
Nu ken ik wat CEO’s waar bij het secretariaat de flatscreen de hele dag op Teletext pagina 520 staat of op RTL-Z en het tijdschriftenrek volstaat met ‘Beursplein 5’ en ‘Het Beursbengeltje’ en vaak hoor je ook van hun secretariaat dat ze erg veel tijd ‘moeten’ besteden aan het praten met analisten, maar daar moeten ze nu dus voor eens en voor altijd mee stoppen!
Praat eens wat meer met je personeel, dan met je klanten dan als er nog wat tijd over is je aandeelhouders. Het zal even wennen zijn, zo onder de mensen, maar het gaat je vast lukken.

Hoge bomen in de polder

Wat blijkt: CEO’s van beursgenoteerde bedrijven verdienen 25% tot 52% meer dan bij vergelijkbare (in omvang en complexiteit) ondernemingen zonder beursnotering. De beloningsgroei bij beursgenoteerde ondernemingen is met 8,9% per jaar bovengemiddeld: 4,8%-punten van deze groei kan worden verklaard door inflatie, schaalvergroting en vergrijzing. Voor 3,9%-punten is geen verklaring gevonden. Er kon door het CPB geen groei in waarde (voor klanten, aandeelhouders en medewerkers) voor teruggevonden worden.
Dat is vreemd!
Het argument dat dan uit de kast komt is dat anders ‘toptalent’ (daarmee bedoelen de CEO’s vast vooral zichzelf) naar het buitenland vertrekt. Ook dat blijkt onzin te zijn: ondanks de afname van het beloningsverschil met Angelsaksische landen zijn er niet meer buitenlandse bestuurders toegetreden tot de top van het Nederlandse bedrijfsleven: tussen 1999 en 2005 is het aandeel van buitenlandse bestuurders constant gebleven. Bij bedrijven met een Angelsaksische eigenaar neemt het aandeel niet-Nederlanders juist af. De gemiddelde lengte van het dienstverband van bestuurders is ook niet veranderd. Deze bevindingen zijn niet in overeenstemming met het beeld dat de markt voor topbestuurders steeds meer een internationale markt is. De invloed van globalisering op topbeloningen loopt dus vooral via grensoverschrijdende concurrentie op afzetmarkten en niet via internationalisering van arbeidsmarkten.
Laten we de volgende keer dan ook gewoon ‘onzin’ roepen als dat argument weer eens van stal wordt gehaald.

We bewonderen de verkeerde CEO's!
Insead en Harvard maakten een Top 100 van de (over langere tijd) best presterende CEO’s, gebaseerd op lange termijn waarde-creatie. Zij hebben dit gemeten aan de hand van beurswaarde-stijging en mijn vaste lezers weten hoe we daar over denken, maar in ieder geval hebben ze deze ‘waardestijging’ gemeten op langere termijn en vergeleken ze 2.000 bedrijven over de hele wereld. En wat blijkt? De Top 100 ziet er onverwacht anders uit (met Ad Scheepbouwer op 48 ja, ja), waarbij regio (het is gemeten met 2.000 CEO’s uit de hele wereld) en industrie (van snelgroeiers als Google/high tech tot lage groeiers als retail) GEEN rol blijkt te spelen.
Het is een uitgebreid onderzoek, dat uiteindelijk het beeld van Collins (Level 5 Leadership) lijkt te bevestigen dat het niet zo is dat de CEO’s die altijd op de voorpagina staan de besten zijn; veelal zijn het de stillere noeste werkers die echt waarde creëren. De enige kanttekening is de maatstaf die gehanteerd is voor ‘waarde’ en het feit dat als gevolg daarvan bedrijven en CEO’s die niet-beursgenoteerd zijn niet mee zijn genomen. Wellicht zitten daar nog grotere helden bij. Het is Insead en Harvard vergeven.
SNS en Delta Lloyd vallen door de mand

Maar wat gebeurt gisteren?
Tijdens een bijzondere aandeelhoudersvergadering bracht Rob Zwartendijk, voorzitter van de raad van commissarissen, daarop gisteren een belangrijke nuancering aan. Hij zei dat het besluit om geen bonussen meer in aandelen te betalen 'in de eerste plaats is ingegeven door de volatiliteit op de aandelenmarkten op dit moment.' Zwartendijk: 'Als de volatiliteit weer uit de markt loopt of als de concurrentiepositie daartoe aanleiding geeft, komt de bonus in aandelen terug.'
Anders gezegd als het (beurskoers) tegenzit dan bonussen in cash en als het meezit in aandelen. Dit zijn precies de dingen die bij consumenten het vertrouwen in deze sector aantast! Ik hoor ze al gillen: ‘graaicultuur’ en ik weet niet of ik ze dan ongelijk moet geven.
En het wordt nog erger; verzekeraar Delta Lloyd, die tegen het voorstel (om de bonussen los te koppelen van de beurskoers) stemde, zei een bonus in aandelen te prefereren omdat de belangen van bestuurders en aandeelhouders dan zijn gelijkgeschakeld. Alsof de enige taak van de bestuurder het dienen van de aandeelhouder is; waar zijn klanten en medewerkers?
De oproep van Al Gore in het FT is terecht, maar bij Delta Lloyd aan dovemansoren; de crisis lijkt bijna voorbij en nu al vergeten!

Niet-beursgenoteerde ING?

Laat dat even goed op je inwerken!
Hij zegt letterlijk dat het zijn van een beursgenoteerd bedrijf (en dus de prooi van speculanten, omdat je beurskoers geen enkele relatie met de waarde van het bedrijf heeft) de belastingbetaler 10-tallen miljarden heeft gekost. Dus in goede tijden is een beursnotering een zegening (voor de bestuurders met opties?) en in slechte tijden kun je beter een familiebedrijf zijn? Dat mijns inziens beursgenoteerd zijn, alleen maar leidt tot korte termijn visie, omdat je elke dag die speculatnt die geen aandeelhouder is tevreden moet stellen, is al langer bekend.
Maas zegt niet dat hij vindt dat ING van de beurs af zou moeten. Wel pleit hij voor een ‘stabiele aandeelhoudersstructuur’, waarin aandeelhouders niet hun belangen op de korte termijn laten prevaleren. Pensioenfondsen zouden in hun rol als aandeelhouder volgens Maas meer voor rendement op lange termijn moeten gaan. Wat de heer Maas volgens mij niet begrijpt is dat dit twee zaken zijn die onverenigbaar zijn: of beursgenoteerd of stabiele aandeelhoudersstructuur. Life is all about choices!

Aandelencrisis?
Beurskoerzen op een glijbaantje?
